Komisiyo y’amatora muri Tanzania yatangaje ko madame Samia Suluhu Hassan, wari usanzwe ari Perezida, ari we watsinze amatora ya Perezida yabaye ku wa gatatu, n’amajwi hafi 98%.
Mu gitondo cyo kuri uyu wa Gatandatu tariki 01 Ugushyingo 2025, ubwo yatangazaga ibyavuye mu matora, umukuru wa komisiyo y’amatora, Jacobs Mwambegele yagize ati: “Ntangaje ko Samia Suluhu Hassan yatsinze amatora ya perezida aturutse mu ishyaka rya Chama Cha Mapinduzi (CCM).”
Umukuru wa komisiyo y’amatora yavuze ko Samia yatowe n’abantu miliyoni hafi 31,9, bangana n’amajwi 97,66%, mu matora yitabiriwe ku kigero kigera hafi kuri 87% by’abantu miliyoni 37,6 biyandikishije gutora.
Abakurikiraniye hafi amatora yo muri Tanzania bo mu mahanga bagaragaje impungenge bavuga ko batewe no kuba atarabaye mu mucyo, ndetse n’imvururu zabaye henshi mu gihugu, amakuru avuga ko ziciwemo abantu babarirwa mu magana, naho abandi babarirwa mu magana barakomereka.
Bijyanye n’ibi byatangajwe na komisiyo y’amatora, Perezida Samia, w’imyaka 65, yitezwe gutegeka Tanzania kuri manda ya kabiri y’imyaka itanu.
Imyigaragambyo yakomeje ejo ku wa gatanu tariki 31 Ukwakira 2025, ubwo abigaragambya biganjemo urubyiruko bamaganaga amatora bavuga ko afifitse.
Ishyaka rya Chama Cha Mapinduzi (CCM), Perezida Samia arimo, rimaze imyaka hafi 50 ku butegetsi. Ryari ryitezwe na benshi gutsinda amatora n’amajwi menshi cyane.
Abatavuga rumwe n’ubutegetsi bakomeye bajyaga guhatana na we bya nyabyo, umwe yarafunzwe aregwa ubugambanyi, ikirego ahakana, undi yangirwa kwiyamamaza ku mpamvu za tekinike zishingiye ku mategeko.
Ibyo byatumye amashyaka atavuga rumwe n’ubutegetsi ashinja leta kubangamira demokarasi, ibyo leta ihakana.
Amashyaka mato cyane 16, muri yose nta na rimwe rifite amateka yo gushyigikirwa cyane n’abaturage ni yo yemerewe guhatana na CCM.
Aya matora yaranzwemo imyigaragambyo irimo urugomo mu bice binyuranye bya Tanzania guhera ku munsi w’amatora wo ku wa gatatu.
Ishyaka rya mbere rikomeye ritavuga rumwe n’ubutegetsi rya CHADEMA, ryavuze ko abantu “bagera kuri 700” biciwe mu gukozanyaho n’abashinzwe umutekano. Umudipolomate ukorera muri Tanzania yabwiye BBC dukesha iyi nkuru ko hari ibimenyetso byo kwizerwa byuko abantu nibura 500 bapfuye.
Mu birwa bya Zanzibar bifite ubwigenge bucagase (bitora leta yabyo bwite na perezida wabyo bwite) Hussein Mwinyi, wa CCM, ari na we Perezida uri ku butegetsi, yatsinze amatora n’amajwi hafi 80%.
Perezida Samia yageze ku butegetsi mu mwaka wa 2021 nka Perezida wa Tanzania wa mbere w’umugore, nyuma y’urupfu rw’uwo yasimbuye Perezida John Pombe Magufuli, yari abereye Visi Perezida.
Mu ntangiriro, Samia yashimiwe kudohora ikandamiza ryo muri politike, ariko kuva icyo gihe urubuga rwa politike rwarafunganye. Ubutegetsi bwe bushinjwa kwibasira ababunenga bubinyujije mu kubata muri yombi no kubashimuta.
